۵ سرطان کشنده در ایران

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیرجندرسا به نقل از ایسکانیوز، سرطان به زبان ساده به معنای رشد و تکثیر غیرعادی سلول‌ها در بدن است، انواع زیادی سرطان وجود دارد و واژه سرطان تا حدودی به دلیل این‌که ممکن است درمان آن مشکل باشد، توجهی همراه با ترس را به دنبال دارد، با این حال با وجود پیشرفت‌های اخیر در تشخیص و درمان بخش قابل توجهی از این بیماران معالجه می‌شوند، در این مطلب پنج مورد از کشنده ترین سرطان‌ها را بررسی می‌کنیم.

معده؛ کشنده‌ترین سرطان در کشور

دکتر شهرام یوسفی سرطان معده را شایع‌ترین و کشنده‌ترین سرطان خصوصا در مردان ایرانی عنوان کرد.

این دانشیار رادیوانکولوژی از مهمترین ریسک فاکتورها یا عوامل خطر بروز سرطان معده به تغییر سبک زندگی ایرانیان، افزایش مصرف فست‌فودها، استعمال دخانیات و الکل، ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری، مصرف غذاهای نمک سود یا دودی شده دانست و گفت: افزایش مصرف فست‌فودها به ویژه در مناطق شهری یک عامل هشدار است که باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان معده و بروز بیماری در سال‌های آتی می شود.

دکتر یوسفی با اشاره به فراگیری عفونت هلیکوباکترپیلوری در جمعیت زیادی از ایرانیان گفت: متاسفانه عفونت هلیکوباکترپیلوری در کشور ما فراوانی بالایی دارد و از مهم‌ترین عوامل یا ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان معده به شمار می‌آید.

این دانشیار رادیوانکولوژی دانشگاه استعمال دخانیات اعم از سیگار و قلیان را از مهترین عوامل خطر در ابتلا به سرطان معده دانست و خاطرنشان کرد: این خطر در کمین خود فرد سیگاری ونزدیکانی است که دود سیگار را استنشاق می‌کنند.

وی با اشاره به این‌که سرطان معده بیشتر در دهه پنجم تا ششم زندگی مردان ایرانی ایجاد می‌شود هشدار داد: متاسفانه در مورد سرطان معده روش غربالگری خاصی وجود ندارد و تنها توصیه این است که با مشاهده علامت‌های مشکوک گوارشی هر چه سریع‌تر برای پیگیری‌های لازم به متخصص مراجعه کنید.

این دانشیار دانشگاه سابقه خانوادگی، ایجاد مشکلات گوارشی مثل مشکل در بلع، احساس سیری زودرس، تهوع، نفخ، درد قبل و بعد از خوردن غذا را از نشانه‎‌های اولیه ابتلا به به سرطان معده عنوان کرد وگفت: به محض مشاهده این علامت‌ها برای بررسی بیشتر به متخصص داخلی یا فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.

به گفته دکتر یوسفی هرچه بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، شانس بهبود وعلاج کامل بیمار بیشتر است.

ریه؛ دومین سرطان کشنده در کشور

در ادامه دکتر عدنان خسروی فوق‌تخصص آنکولوژی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری نیز شایع‌ترین علت ایجاد سرطان ریه را مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود دخانیات دانست و افزود: مصرف دخانیات از جمله سیگار، قلیان، تنباکو و تریاک مهمترین عامل بروز سرطان ریه است.

به گفته این فوق تخصص آنکولوژی دانشگاه آزبست‌ها یا پنبه نسوز و آلودگی هوا از دیگر علل ایجاد سرطان ریه هستند، پنبه نسوز یا آزبست در پشم شیشه، سیمان و سقف های سیمانی، لنت ترمز و لوله های انتقال آب و فاضلاب وجود دارد و می‌تواند انواع مختلفی از بیماری‌ها از جمله سرطان ریه را ایجاد کند.

وی خاطرنشان کرد: افرادی که با آزبست در تماس هستند نظیر شاغلان در معدن، کارخانه‌های نساجی، مکان‌هایی که از عایق استفاده می‌شود و کارخانه‌های کشتی سازی در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.

به گفته این دانشیار دانشگاه علامت‌ها و نشانه‌های سرطان ریه به صورت تنفسی یا سیستمیک در بیمار بروز می‌کند که مشکلات تنفسی شامل سرفه، خلط خونی، خس خس سینه، تنگی نفس و خشونت صدا از جمله آن است.

وی از نشانه‌های سیستمیک سرطان ریه به علایمی نظیر تب، کاهش وزن، درد قفسه سینه، درد استخوان‌ها، سردرد و اختلال در بلعیدن اشاره کرد که باید مورد توجه قرار گیرد.

دکتر خسروی در ادامه شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی را از روش‌های درمانی این نوع سرطان ذکر کرد و گفت: اگر سرطان محدود به یک ریه بیمار باشد یعنی فقط یک ریه فرد درگیر شده و قابل جراحی به صورت کامل باشد، معمولا جراحی توصیه می‌شود.

وی در ادامه یادآورشد: در صورتی‌که دو ریه بیمار درگیر شده باشد، معمولا از شیمی درمانی و رادیوتراپی برای درمان بیمار استفاده می‌شود، البته اخیرا درمان‌های جدید ایمونوتراپی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کبد؛ سومین سرطان کشنده در کشور

در بخش دیگری از این گفت گو دکتر بهزاد حاتمی فوق تخصص گوارش و کبد بالغین دانشگاه نیز با اشاره به این‌که از مهم‌ترین وظایف کبد می‌توان به مواردی همچون دفع سموم، ساختن پروتئین‌های حیاتی، تنظیم مصرف قند خون، سوخت و ساز چربی‌ها و ساخت برخی هورمون‌های ضروری اشاره کرد، گفت: اختلال در عملکرد این عضو ممکن است در اثر عوامل مختلفی مثل ویروس‌ها، داروها، مصرف الکل، سموم و فعال شدن غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن ایجاد شود.

وی افزود: شایع‌ترین نوع اختلال در کبد توسط ویروس‌های هپاتیت نوع A،B،CوD ایجاد می‌شود، این بیماری از طریق تزریق مواد مخدر، انتقال خون، روابط جنسی پرخطر، مادر به فرزند و روش‌های درمانی ناامن منتقل می‌شود.

دکتر حاتمی تاکید کرد: افرادی که همسر یا شریک جنسی آلوده دارند، مبتلایان به اعتیاد تزریقی، کسانی‌که رفتار جنسی پرخطر دارند، مبتلایان به بیماری‌های مزمن کبدی و کلیوی، مبتلایان به ایدز، بیماران مبتلا به اختلالات انعقاد خون مانند هموفیلی و کسانی که در زندان‌ها و مراکز نگهداری از افراد ناتوان و دارای معلولیت ذهنی کار می‌کنند، نسبت به سایر بزرگسالان بیشتر احتمال ابتلا به عفونت هپاتیت دارند.

دکتر حاتمی به مهم‌ترین نشانه‌های ابتلا به هپاتیت حاد اشاره کرد و گفت: تغییر رنگ پوست و چشم‌ها به زردی، پر رنگی ادرار، بی‌رنگ شدن مدفوع، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، خارش بدن، خستگی، بی‌حالی و کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزانه از نشانه‌های ابتلا به این بیماری است.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این‌که ۱۰ تا ۱۵مبتلایان به هپاتیت B ممکن است دچار عوارضی همچون سیروز کبدی، نارسایی کبد و سرطان کبد شوند ادامه داد: مصرف میوه ها و سبزیجات و محدود کردن مصرف قند و چربی مفید برای مبتلایان به این بیماری توصیه می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که پیشگیری از این هپاتیت با استفاده از واکسن‌ها مقدور شده اضافه کرد: واکسن هپاتیت در سه مرحله تزریق می‌شود، این واکسن با نظر پزشک حتی در دوران بارداری و شیردهی نیز قابل استفاده است.

دکتر حاتمی گفت: واکسن‌های هپاتیت به مدت ۱۵ سال بدون نیاز به آزمایش قادر به ایجاد ایمنی هستند.

روده؛ چهارمین سرطان کشنده در کشور

دکتر مونا ملک زاده مغانی متخصص پرتودرمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز درباره سرطان روده مواردی را مطرح کرد و با اشاره به اینکه سرطان روده بزرگ به رشد توده‌های سرطانی در روده بزرگ گفته می‌شود، افزود: کولون در قسمت انتهایی خود قبل از این که به مقعد برسد در قسمتی به نام رکتوم ممکن است درگیر سلول های سرطانی شود.

وی با اشاره به علامت‌های سرطان روده افزود: کم خونی یکی از علائم شایع این سرطان است.

این متخصص پرتودرمانی دانشگاه توضیح داد: زمانی که توده سرطانی در روده ایجاد می‌شود، این توده مرتبا از بدن خون دریافت و آن را همراه مدفوع دفع کرده و فرد مبتلا را دچار کم خونی می‌کند.

وی با تاکید براهمیت تشخیص بموقع سرطان روده بزرگ خاطرنشان کرد: در توده‌های سرطانی که در درازمدت ایجاد می‌شودعلامت‌هایی مثل انسداد شایع‌تر است.

دکتر ملک زاده نشانه‌هایی مانند دفع خون روشن از بدن و یا انسداد روده را نیازمند بررسی و توجه دانست و هشدار داد: این علائم می‌تواند زنگ خطری برای مراجعه سریع و فوری به پزشک باشد چرا که هر چه زمان تشخیص ودرمان زودتر باشد شانس درمان مبتلایان نیز به مراتب بالاتر می‌رود.

عضو هیئت علمی دانشگاه کلونوسکوپی را خصوصا در مراحل اولیه بیماری مهمترین راه تشخیص سرطان روده دانست وانجام کلونوسکوپی دوره‌ای در افراد بالای ۴۵ سال را مورد تاکید قرار داد.

وی افزود: بررسی خون در مدفوع نیز می‌تواند یکی از راه‌های شناسایی این بیماری باشد.

دکتر ملک زاده گفت: به عبارتی باید از مقعد تا ابتدای روده تحت آزمایش‌های دوره‌ای باشد تا اگر فرد به این بیماری مبتلا شد در سریع‌ترین زمان ممکن درمان‌ها آغاز شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه انجام غربالگری منظم را راهکار مناسبی برای پیشگیری از سرطانی شدن توده در بیماران مستعد به ابتلا دانست.

وی تاکید کرد: سرطان روده بزرگ از بیماری‌هایی است که با سبک زندگی و کم تحرکی در ارتباط مستقیم است.

چند روش برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ

ورزش و انجام فعالیت های فیزیکی یکی از مهم‌ترین توصیه‌های عضو هیئت علمی دانشگاه برای پیشگیری از سرطان روده بود.

وی افزود: گنجاندن ساعتی در روز برای ورزش می‌تواند به میزان قابل توجهی از بروز این بیماری پیشگیری کند.

وی یادآور شد: ورزش کردن، پرهیز از مصرف غذاهای چرب و مصرف ویتامین‌ها و میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به میزان قابل توجهی از بروز این سرطان پیشگیری کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تاکید کرد: سرطان‌های زودرس روده و یا غده‌هایی که می‌توانند تبدیل به توده‌های سرطانی شوند، نیزممکن است دربرخی افراد در سنین پایین بروز کند بنابراین افراد به محض مشاهده علائم فورا به پزشک مراجعه کنند.

دکتر ملک زاده ادامه داد: افراد باید از سن ۴۵ سالگی غربالگری سرطان روده بزرگ را انجام دهند ولی اگر چنانچه سابقه ژنتیکی این بیماری در افراد درجه یک خانواده وجود دارد باید از سن ۳۵ سالگی آزمایش‌های تشخیصی آغاز شود.

وی جراحی را متداول ترین روش درمان سرطان روده دانست و در ادامه رادیوتراپی، شیمی درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی را از مهمترین روش های درمانی ذکر کرد.

پروستات؛ پنجمین سرطان کشنده در کشور

از نظر متخصصان و طبق آمار سرطان پروستات پنجمین سرطان شایع و کشنده در کشور است، در این رابطه با دکتر محمد حسین سلطانی متخصص ارولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی به گفت و گو نشستیم، گفت: با توجه به اینکه سرطان پروستات، به عنوان یکی از شایع ترین سرطان‌ها در مردان بالای ۷۰ سال شناخته می شود، مردان در سنین بالا، باید سالانه حداقل یکبار مورد غربالگری سرطان پروستات قرار گیرند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به رشد آرام سرطان پروستات افزود: اگرچنانچه این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود معمولا کشنده نیست و حتی از میزان مرگ پایینی نیز برخوردار است.

دکتر سلطانی تاکید کرد: اگر چنانچه این بیماری در سنین پایین‌تر تشخیص داده شود، طول عمر این بیماران به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

وی با بیان این که ریسک فاکتورهای خاصی برای بروز سرطان پروستات وجود ندارد توضیح داد: بروز این سرطان دلیل خاصی ندارد و تقریبا علت بروز آن ناشناخته است و تنها علتی که شانس ابتلا به این سرطان را بالا می برد، عوامل ارثی و ژنتیکی است.

این دانشیار دانشگاه درباره روش‌های تشخیص این بیماری نیز توضیح داد: تست psa از جمله تست‌های غربالگری است که برای تشخیص این بیماری از سنین ۵۰ سالگی انجام می‌شود و اگر چنانچه سابقه سرطان پروستات در خانواده درجه یک وجود داشته باشد هم توصیه می‌شود اولین تست‌های غربالگری از سنین ۴۰ سالگی آغاز شود.

وی با بیان این که تست‌هایی همانند سونوگرافی معیاری برای تشخیص سرطان پروستات نیست، خاطرنشان کرد: سرطان پروستات به عنوان سرطان خاموش وپنهان شناخته می‌شود، معاینات بالینی نیز در تشخیص این سرطان کاربرد چندانی ندارد چرا که اگر پروستاتی تبدیل به سرطان شده باشد و در معاینه بالینی تشخیص داده شود، سرطانی بسیار پیشرفته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به این که مصرف برخی مواد غذایی مثل گوجه فرنگی و یا گیاهان دارویی در درمان و یا ابتلا به سرطان پروستات تاثیری ندارد، گفت: اطلاعاتی درباره این موضوع که این مواد غذایی و یا میزان مصرف این مواد چقدر باشد دردسترس نیست و این مطالب پایه و اساس علمی نداشته و این مطالب تعریف نشده است.

وی تاکید کرد: راه پیشگیری خاصی برای عدم ابتلا به سرطان پروستات وجود ندارد و تنها راه تشخیص این بیماری در مراحل زودرس، تست های غربالگری است.

دکتر سلطانی درباره نشانه‌های اولیه این بیماری نیز توضیح داد: بخش عمده افرادی که مبتلا به سرطان پروستات می‌شوند هیچ علامت بالینی ندارند ولی با کمک تست های غربالگری که دارای حساسیت های بالایی نیز هستند می توان این سرطان را تشخیص داد.

دکتر سلطانی با اشاره به روش‌های درمانی و دارویی سرطان پروستات خاطرنشان کرد: بر اساس نمونه‌برداری که در سرطان پروستات انجام شده تصمیم گیری می‌شود که برای بیماران چه درمان‌هایی انتخاب شود، بنابراین درمان‌ها یا بصورت اعمال جراحی هستند و یا درمان‌های ترکیبی از پرتودرمانی و یا هورمون درمانی انتخاب می‌شوند.

دکتر سلطانی تاکید کرد: به طور کلی نحوه درمان و پیگیری های بعد از عمل به جواب پاتولوژی بعد از جراحی بستگی دارد ولی قالب کلی به این شکل است که باید بیماران در بازه زمانی پنج تا۱۰ ساله بعد از عمل تحت نظر باشند.