بحران صنعت آب و برق وارد فاز جدید شد/ آنان که می گویند "انرژی هسته‌ای به کارمان نمی آید" کجایند؟

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی بیرجند رسا  به نقل از جهان نیوز ، با گرم‌تر شدن دمای هوای کشور و رشد روزافزون مصرف آب و برق، بحران کم آبی و خاموشی وارد فاز جدیدی شده است. طبق آمارهای موجود و با افزایش دمای هوا و افزایش مصرف برق در کشور، پیک مصرف به میانگینی نزدیک به ۴۷ هزار مگاوات رسید. شاید بتوان در اظهارات همین چند روز قبل حمید چیت‌چیان، بحرانی که در انتظار کشور است را بهتر درک کرد. وزیر نیرو در یکی از اظهارات خود با اعلام این خبر که "نیروگاه‌های برق‌آبی امسال با تولید سه برابر برنامه خود توانستند نقش مهمی در تأمین برق کشور ایفا کنند" خبر از ادامه مشکل وزارت نیرو در تأمین برق و تشدید آن در سال ۹۴ داد. هر ساله رشد تقاضای برق در کشور افزایش حداقل ۵ هزارمگاواتی ظرفیت تولید برق را نسبت به پیک مصرف سال قبل می‌طلبد تا بدون بروز خاموشی ها و به طور مطلوب، برق صنعت، کشاورزی، تجاری و خانگی تأمین شود. اما در تابستان سال جاری میزان مورد نیاز برای افزایش ظرفیت در تولید برق کشور نسبت به پیک سال گذشته به علل مختلف از جمله عقب ماندن پروژه های عمرانی و عدم تخصیص بودجه مورد نیاز و در رأس همه بدهکار بودن صنعت برق به بخش خصوصی محقق نشد. همچنین از سوی دیگر بخشی از مشکل پیش آمده پیش روی صنعت برق، ناشی از کاهش ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور به دلیل مشکلات فنی و فرسودگی نیروگاه‌ها و پایین آمدن راندمان به علت گرمای هواست. جلوگیری از خاموشی و مبارزه با بحران آب، مقولاتی نیست که فقط به وزارت نیرو مرتبط باشد بلکه همکاری وزارت نفت و وزارت جهاد کشاوری در وهله اول و و در وهله دوم همکاری سایر نهادهای اجرایی کشور را می‌طلبد. در همین رابطه و در چند روز گذشته برای جبران این کاستی ها و جلوگیری از خاموشی در شبکه، شاهد پیاده سازی راهکارهایی هستیم که برخی از این راهکارها تبعات زیانباری را برای کشور در برداشته است: وزارت نفت دست وزارت نیرو را بست! وزارت نیرو برای جبران افزایش مصرف کشور، مجبور است تا با حداکثر توان از نیروگاه‌های بخاری و گازی و همچنین نیروگاه‌های برق‌آبی استفاده کند. پرواضح است که با توجه به ظرفیت نصب شده بسیار قابل توجه نیروگاه‌های گازی کشور در مقایسه با سایر نیروگاه‌ها، در این ایام سال با توجه به افزایش بهره‌کشی از نیروگاه‌های گازی توسط وزارت نیرو، مصرف گاز افزایش پیدا کند. با این حال مقامات مرتبط با وزارت نیرو به کرات در روزهای گذشته خبر از کاهش تحویل گاز به نیروگاه‌های کشور داده‌اند. در چند روز گذشته، وزیر نیرو در بازدید از شرکت توسعه منابع آب و نیروی کشور درباره استفاده از ذخایر سدهای کشور گفته است: «ذخایر سوخت مایع مناسبی در نیروگاه‌ها نداشتیم اما نیروگاه‌های برق‌آبی به داد کشور رسیدند و یکباره با تولید برق تا سه برابر برنامه‌ریزی توانستند بخش عمده نیاز کشور را تامین کنند و اگر نیروگاه‌های برق‌آبی نبودند، به‌طور قطع کشور دچار مشکل می‌شد.» سید زمان حسینی مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای تهران نیز با ذکر این نکته که "اگر از ذخیره سوخت زمستانی استفاده نمی‌کردیم الان باید شاهد خاموشی‌های گسترده‌ای می‌شدیم" می گوید: «وزارت نفت گاز مورد‌ نیاز نیروگاه‌ها را به شکل ۱۰۰ درصد نمی‌تواند تامین کند و برای اینکه نیروگاه‌های برق بتوانند برق تولید کنند و جلوی خاموشی گسترده را بگیریم مجبور شدیم از ذخیره سوخت زمستانی خود در فصل تابستان مصرف کنیم.» حتی شنیده شده برخی نیروگاه کشور که ذخیره گاز مناسبی نداشتند، از سوخت‌های جایگزین، مانند مازوت استفاده کرده اند که همین تغییر در سبد سوختی موجب ایجاد آلودگی محیط زیست در نیروگاه‌هایی مثل نیروگاه بعثت شده است. طبق اخبار رسیده، مقامات وزارت نفت که پیش از این نیز در ماجرای "صادارت برق به جای صادرات گاز" (که از اصول سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز هست) به چالش با وزارت نیرو رسیدند و صادرات گاز را به صرفه‌تر دانستند، تاکنون دلیل قانع‌کننده‌ای برای عدم تحویل سوخت مناسب به نیروگاه‌ها ارائه نکرده‌اند. مهر تایید وزارت نفت بر کم کاری در تحویل گاز همزمان با سر به سر شدن تولید و مصرف و ثبت رکورد جدید مصرف برق در کشور، وزارت نفت نیز رسما از کاهش تحویل سوخت مایع شامل گازوئیل و نفت کوره به نیروگاه های کشور در دومین هفته فصل تابستان خبر داده است. در گزارش منتشر شده از سوی اعلام شده که نیروگاه‌ها در هفته منتهی به ٢٠ تیر ماه بیش از ١٥ میلیون لیتر سوخت کمتر از هفته منتهی به ١٣ تیر مصرف کرده اند. این در حالی است که تولید نیروگاه ها بیشتر شده و وزارت نیرو برای جلوگیری از خاموشیی مجبور شده در برخی نیروگاه ها از سوخت ذخیره شده برای زمستان استفاده کند. آمارها نشان می دهد مصرف گازوئیل منتهی به ٢٠ تیرماه در مقایسه با هفته پیش (٧٧٠ میلیون و ٦٠٠ هزار لیتر) ٢٤ میلیون و ٥٠٠ هزار لیتر کاهش یافته و مصرف نفت کوره نیز در بازه زمانی چهاردهم تا بیستم تیرماه نسبت به هفته قبل از آن (٢٧٩ میلیون و ٨٠٠ هزار لیتر) ٢١,٢ میلیون لیتر کاهش داشته است. وزارت نیرو منابع آبی پاییز را صرف تولید برق تابستان می‌کند! خبری که در ابتدای هفته منتشر شد این بود که از "ابتدای سال جاری تاکنون، تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی ایران بیش از ۹.۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است". این افزایش تولید اگرچه موجب شده تا خاموشی در کشور کاهش یابد اما زنگ خطری برای وضعیت آب در کشور به صدا در آورده است. در حال حاضر یکی از راهکارهایی که وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه برای جبران کاستی های تولید برق به کار گرفته‌اند این است که منابع آبی که به طور طبیعی باید برای کشاورزی و حتی شرب پاییز بماند، برای تولید برق و جلوگیری از خاموشی آزادسازی می شود. به عبارت ساده‌تر، افزایش تولید نیروگاه‌های برقابی به معنای کمتر شدن آب ذخیره پشت سدها است؛ به طور مثال، بیش از ۲۲ درصد ذخایر آبی ۵ سد اصلی تامین کننده آب شرب شهر تهران کاهش داشته است.

	ذخیره سال 93	ذخیره سال 92	درصد تغییر
سد لتیان	68 میلیون لیترمکعب	66 میلیون لیترمکعب	3 +
سد امیرکبیر	140 میلیون لیترمکعب	181 میلیون لیترمکعب	23 -
سد ماملو	104 میلیون لیترمکعب	125 میلیون لیترمکعب	17 -
سد لار	73 میلیون لیترمکعب	128 میلیون لیترمکعب	43 -
سد طالقان	209 میلیون لیترمکعب	258 میلیون لیترمکعب	19 -

بر اساس گزارشات رسمی، هم‌اکنون در سدهای استان تهران ۵۹۴ میلیون مترمکعب آب ذخیره شده وجود دارد در حالی که در همین روز در سال گذشته ۷۵۹ میلیون مترمکعب آب پشت سدها ذخیره شده بود. ذخایر آب شهر تهران در حال حاضر نسبت به سال گذشته نزدیک به ۲۲ درصد کاهش دارد. رشد ۹.۴ تولید بیش از چهار میلیون و ۵۸۵ هزار مگاوات ساعتی تولید برق در نیروگاه‌های برق‌آبی در ۱۰۵ روز ابتدایی سال جاری نشان می دهد منابع آبی سدهای کشور که با کاهش قابل توجه نسبت به مدت مشابه سال گذشته و میانگین دراز مدت مواجه بود، بیش از پیش در بحرانی پیچیده فرو رفته است. رهاسازی آب مخازن سدها تنها در سلسله سدهای رودخانه کارون قابل توجیه است؛ چرا که پس از رهاسازی ذخایر سدهای کارون ۳ و ۴ و تولید برق از آنها، آب رها شده در مخزن سد گتوند علیا ذخیره شد و امکان استفاده دوباره از آن وجود دارد. آنان که می گویند "انرژی هسته ای به کارمان نمی آید" کجایند؟ عموم کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت دنیا برای تأمین بار پایه شبکه خود از منابع پایدارتری همچون نیروگاه‌های هسته‌ای استفاده می‌کنند. شاید بد نباشد در هنگام پیچیده‌تر شدن بحران آب و برق کشور، از «منورالفکرهای مرعوب تشرهای آمریکا و غرب» که ادعا می‌کنند "نباید آتو دست غرب بدهیم" و "انرژی هسته‌ای به کارمان نمی‌آید" و "کشوری که نفت و گاز دارد، نیروگاه اتمی برای چه می‌خواهد" و ... بپرسیم که آیا هنوز هم بر روی ادعای خود ایستاده‌اند؟