بیرجندرسا-قلعهکوه قاین، دژ دفاعی محکمی در برابر حملات مهاجمان بوده که بهعلت شکل معماری و تشابه آن با آشیانهی عقاب در غرب استان فارس قدمت این قلعهی عظیم سنگی را تا دورهی ساسانیان تأئید میکند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیرجندرسا به نقل از ایسنا, قلعهکوه قاین در فاصلهی 3 کیلومتری جنوب شهر قاین برفراز کوهی مرتفع و صعبالعبور ساخته شده است. این قلعه از سمت جنوب و شرق به کوهستان و از سمت غرب و شمال مشرف به دشت قائن است.
شکل معماری و فرم طاقها، تاقچهها و درگاههای به جامانده و تشابه آن با آشیانهی عقاب در غرب استان فارس قدمت این قلعهی عظیم سنگی را تا دورهی ساسانیان تأئید میکند.
آنچه مبرهن است اینکه قلعه فعلی بر ویرانههای قلعهی قدیمی ساخته شده است.
مصالح عمده که در ساختمان این قلعه بهکار رفته سنگ و ساروج است و همهی سطوح دیوارها و بدنهی بیرونی حصار برجها، بندکشی شده است.
این قلعه دژ دفاعی محکمی در برابر حملات مهاجمان بوده و گنجایش هزاران سرباز را داشته است. خواجهنصیرالدین طوسی در زمان طوفان ایلغارهای وحشی به ایران در این قلعه پناهنده شده و کتاب «اخلاق ناصری» را به نام ناصرالدین محتشم قهستانی فرمانروای قائنات در همین محل نوشته است.
قلعهکوه قاین در اواخر قرن 5 هجری مرکز فرماندهی و هدایت دیگر قلاع منطقهی قهستان بودهاست. معماری قلعه با استفاده از ناهمواریهای کوه از دو بخش سربازان و جنگجویان و قسمت امیرنشین تشکیل شدهاست.
این مجموعهی عظیم سنگی که به طول حدود 400 متر در جهت غرب به شرق و پر از ارتفاعات رشتهی کوه قهستان کشیده شده است، با شمارهی 4803 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری است.