بیرجندرسا-آستانه مباركه شهدای باقريه در ابتدای ورودی شهر بيرجند و در جنب پايانه مسافربری قرار دارد كه همه روزه پذيرای زوار است ولی بيشتر زائران در عصر روزهای چهارشنبه و به مناسبتهای خاص به اين مكان مشرف میشوند و این زیارتگاه مرادبخش و سریع الاجابه است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیرجندرسا، مزاره دره شیخان یا همان مزار شهدای باقریه کنونی از دیرباز میزبان زائرین و عاشقان اهل بیت (ع) بوده و هست و اکنون که بیرجند نام مرکزیت استان خراسان جنوبی را یدک می کشد، بی شک انتظار پیشرفتی در حد شان مرکز استان از تنها بقعه متبرکه مرکز شهر می رود. در سال های اخیر شاهد فعالیت های عمرانی بسیار خوبی در این آستان مقدس بودیم علی رغم اینکه در گذشته این حرم مطهر تنها روزهای چهارشنبه شاهد حضور زائرین بود اکنون همه روزه درب مکان مقدس شهدای باقریه در تمام ساعات به روی زوار باز است.
نام دره شیخان برگرفته از دو کلمه دره و شیخان است دره فرو رفتگی میانه دو دامنه کوه می باشد که در آن آبراهه یا رودی جریان دارد شیخ مرد بزرگ و دانشمند و احتمالا شیخان جمع شیخ و جمعی از بزرگان باشد. احتمالی دیگر که گفته می شود به دلیل اینکه در این دره به گروهی شبیخوان زده شده به دره شبی خوان معروف شده که بعدا به دره شیخان استعمال شده است
شیخان نام موضعی است در نزدیكی مدینه كه شهدای احد در آن مدفونند و نیز نام موضعی است در نزدیكی بیرجند از طرف شرقی شمالی كه شهدای چند به روایت ابوالحامد رویخی و علی بن محمد یاسری مشهور به حسامی از اولاد و زریه ی حضرت امام محمد باقر (ع) در آنجا بخاك سپرده شده اند و اكنون نیز بزیارتگاه معروف است.
گرت به دره ی شیخان دو دیده گریان است
عجب مدار كه سر منزل شهیدان است
شد این مزار به شیخان از آن سبب مشهور
كه مدفن شهدای احد به شیخان است
در تاریخ حسامی امده :"در عهد خلافت الطابع لله عبدالكریم عباسی ، الحامدلله علوی با گروهی از مردمان خاندان خود كه معروف به باقریه بودند از یثرب به ری و از آنجا به خراسان آمده و در بعضی از نواحی خراسان متوطن گردیده اند و بعد از مدتی به علت ظلم و ستم عباسیان و دشمنی عباسیان با خاندان عصمت و طهارت ، به منظور تاسیس دولت علوی بر علیه عباسیان قیام كردند.
چون خبر این دولت به حاكم وقت رسید به پسرش احمد كه ملقب به قادر بالله بود مامور كرد كه آنان را در هر جایی بودند از بین ببرد.آن گروه هم به واسطه ی كثرت سپاه و كمی یاران تاب مقاومت نیاورده و با اهل و عیال و رجال در كوهها و بیابان ها پراكنده شدند.القادر بالله امر كرد كه آنان را در هر جایی كه هستند پیدا كرده و از كوچك و بزرگ همه را بكشند.بالاخره قضا و قدر آن جماعت را به كوههای قهستان كشانیده و در نزدیكی چنشت با سپاه عباسی روبرو شدند.این گروه هر روز به دشت می آمدند و با سپاه متجاوز ازهزار نفری عباسی مبارزه می كردندوشب دوباره به كوه باز می گشتند. در خلال این حوادث حضرت سید حامد و دو فرزندش قاسم و عبد الجلیل بواسطه ی جنگ با عباسیان زخم های متعدد برداشته دار دنیا را وداع گفته و سید محمد كه ملقب به نقیب بود، رهبر ان طایفه(باقریه )شد.
به واسطه ی خوف و هراس از سپاه عباسی جنازه ها را دفن نكرد و اجساد شهدا را در غاری به ودیعت نهاد و باب آن غار رابا سنگ وگل پوشاند. زنان واطفال را با خلف سید بزرگوار سید ناصر روانه كرد . آنها هم دوراز چشم دشمنان از راه خور و خبیض به خوزستان و از آنجا به عربستان رساندند.وقتی خبردار شدند كه آنها از خبیص گذشته اند آنها هم از كوه بیرون آمده و راه فرار در پیش گرفتندسپاه عباسی هم به تعقیب آنها افتاد . آن بزرگواران در حال جنگ و گریز به قریه ی بجد رسیدند و پناه به كاریز بردند دشمنان رسیدند . آنان را از دم تیغ گذراندند. مردمان آن سرزمین اجساد آنان را از چاه در آورده و بخاك سپردند و فرقه ای دیگردر دشت ركاب بدست دشمنان به شهادت رسیدند.
و خود حضرت سید محمد با گروهی از یاران از نهار جان با دشمنان همچنان سرگرم جنگ و جهاد به كوهپایه ی بیدان ( بهدان ) و از آنجا به دشت اسفهرود روی آوردند و لحظه ای از محاربه با سپاه نیاسوده بودند تا اینكه به شعبی كه بدره شیخان معروف است رسیدند و لیكن از گرمی هوا و خستگی و بی قوتی سید و اصحاب را رمقی در بون نمانده و همانجابه استراحت پرداختند در این حال سپاه عباسی سر رسید و در همان حال آنان را به شهادت رساندند. به جز حضرت سید محمد كه توانست ازدست دشمنان بگریزد.از محل دور شد و خود را بدامن كوه باقران رساند . از اسب پیاده شد . كلمه ی استرجاع را بر زبان راند و از اسب پیاده شد و به دره ی بند عمر شاه پناه برد و برزیر كوه برامد. جنازه ی سید را بعد از چند روزیافتند كه از شدت جراحات وفات یافته بود.ان سید جلیل القدر را در مزرعه ی یشد بخاك سپردند.شهدای دره ی شیخان را نیز مردمان آن ناحیه با جامه های خونین در همان جا مدفون ساختند.
درد مندان و حاجت مندان در این محفل دل دخیل می بندند و با نوای غم آگین نوحه سرایان بر غربت آن غریبان می گریند اغلب بانوان بیرجندی عصر چهارشنبه به همراه خود مقداری نان و ماست به یاد این امام زادگان می برند و در بین زائران توزیع می کنند عامه مردم فلسفه بردن نان و ماست را این گونه بیان می کنند در زمان حضور این شهدا در دره شیخان جمعی از زنان مومن این منطقه برای کمک و یاری رساندن با مقداری نان وماست به نزدشان می آیند که با صحنه شهادت جمعی آنها روبرو شده آنها باحفر چاله ای در طول دره شهدا را با لباس های خونین دفن می کنند, این زیارتگاه مرادبخش و سریع الاجابه است.
یکی از زائرین آستان شهدای باقریه در گفت گو با خبرنگار بیرجند رسا علت حضور خود را این چنین گفت: من تقریبا بیشتر چهارشنبه ها به این مزارآمده و ارادت خاصی به این امامزاده ها دارم و خوشحالم که امکان زیارت این مکان مقدس برایمان فراهم شده است با آمدن به اینجا حال و هوای آدم عوض می شود این مزار مراد بخش است.
یکی از خادمین علت حضور خود را اینگونه بیان می کند: نزدیک 15 سال است که به عنوان خادم افتخاری در اینجا به مردم خدمت می کنم و الان هرچه دارم به برکت نگاه اولاد امام محمد باقر(ع) است خوشبختی بچه ها, تربیت فرزندان صالح, سلامتی همه به برکت وجود اولاد محمد باقر است .
وی در خصوص علت حضوربیشتر مردم در روز چهارشنبه عنوان کرد:مزار درب آن همه روزه باز است ولی روز مخصوص و زیارتی آن چهارشنبه است چون نقل شده روزی که این شهدا را به این محل آوردند روز چهارشنبه بوده است بیشتر به همین دلیل مردم چهارشنبه به زیارت این شهدا می آیند.
این خادم افتخاری از کرامات اولاد محمد باقر(ع) گفت: در مدت 15 سال که من در اینجا بودم معجزات زیادی را ازمردم شنیده ویا شاهد بودم و در هيچ جاي کشور مکان مذهبی مشابه آستان شهدای باقریه را نداريم که مزار 70 امامزاده يک جا باشد و در حالي که اين فضاي معنوي در بيرجند وجود دارد.
وی گفت: اگر خواهان زندگی و همسر خوب و داشتن فرزند صالح هستید هیچ وقت در زندگی حق هیچ کسی را ضایع نکنید و نماز خود را اول وقت خوانده و حجاب خود را حفظ کنید مابقی با خداست خدا خودش همه چیز را درست می کند.
یک شهروند بیرجندی دیگرکه در مزار حضور داشت به خبرنگار بیرجند رسا در خصوص حال وهوای مزار دره شیخان در روز چهار شنبه گفت: روز چهارشنبه اینجا حال وهوای دیگری دارد این مزار خیلی مراد بخش و خیلی ها از اینجا حاجت گرفته اند امید وارم که هر کسی در این جمع حاجتی دارد این امام زاده ها او را نا امید از در خانه شان رد نکنند.