راهکارهای مقابله با پدیده اجتماعی بی رغبتی جوانان به ازدواج

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیرجندرسا به نقل ازحوزه، همزمان با فرا رسیدن سالروز ازدواج امیرالمومنین علی بن ابیطالب(ع) و حضرت فاطمه(س)، حجت الاسلام محمدعلی فخرالساعه از کارشناسان مسائل خانواده و مدیر امور واحدهای آموزشی حوزه علمیه یزد رفته و با او پیرامون موانع ازدواج جوانان، راهکارهای توسعه فرهنگ ازدواج آسان، آسیب های بالا رفتن سن ازدواج و ... به گفتگو نشسته که حاصل آن در ادامه می آید.

چرا جوانان رغبتی به ازدواج ندارند و سن ازدواج در جامعه بالا رفته است؟

از بزرگترین مشکلاتی که گریبان گیر نسل جوان و خانواده ها شده، عدم قناعت، توقعات بالا و رفاه طلبی و تجمل گرایی است و یکی از دلایل آن این است که برخلاف گذشته که پسران به پدر در سرکار و دختران در خانه به مادران یاری می رساندند، الان فرزندان تا سنین 20 الی 30 سالگی فقط درس می خوانند و در ادامه، رفاه طلب تربیت می شوند.

در روایات تأکید فراوان شده که در امور مادی باید به پایین دست خود و در امور معنوی به بالا دست خود نگاه کنیم. اما متأسفانه این رویه در حال حاضر برعکس شده و تا این دیدگاه را درست نکنیم، نتیجه ای ما حاصل نخواهد شد.

*حاکم شدن نگاه مادی در زندگی ها

متأسفانه به دلیل حاکم شدن نگاه مادی در زندگی، توقع داریم که خداوند همه امکانات را ابتدا برای ما از خانه گرفته تا ماشین و... فراهم کند و بعد ما ازدواج کنیم که این فکر و توقع مانند آن است که قبل از این که کار کنیم انتظار مزد و پاداش داشته باشیم.

در بحث ازدواج، خداوند متعال می فرماید: بی نیاز کننده، من هستم. بنابراین جوانان نباید نگران مخارج زندگی باشند، چون این، یک وعده الهی است.

در قرآن در سوره 6 و 7 سوره علق می خوانیم «کَلاَّ إِنَّ الْإِنْسانَ لَیَطْغى‏ أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى‏/ یعنی چنین نیست ( که شما می پندارید ) به یقین انسان طغیان می کند ،از اینکه خود را بی نیاز ببیند!.» بنابراین، دادن نعمت تدریجی همانند باران تدریجی است که باریدن آن نعمت است، اما اگر یکباره ببارد با ایجاد سیل، ویرانی به بار خواهد آورد.

خانواده ها در راستای تسهیل امر ازدواج جوانان چه مسئولیت هایی بر عهده دارند؟

 در آیه 32 سوره نور آمده است: «وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ». از این آیه، سه نکته برداشت می شود:

یکی این که به زنان و مردانِ بی همسر، همسر دهید: یکی از اصلی ترین وظایف خانواده ها و دولت ها، جلوگیری از مجرد ماندن دختران و پسران است زیرا در سایه ازدواج صحیح، بسیاری از مشکلات و معضلات جامعه، برچیده می شود.

*خانواده ها سخت گیری نکنند

 نکته دوم، خانواده ها می بایست اسباب ازدواج را فراهم کنند و در این زمینه، آسان گیری توسط خانواده ها و خود جوانان، حرف اول را می زند. خداوند نفرموده: شما هرچه می خواهید انجام دهید، سخت بگیرید، چشم و همچشمی داشته باشید، دنبال تجملات بی اندازه باشید، من بی نیازتان می کنم!

سوم این که بعد از ازدواج، خداوند زن و شوهر را بی نیاز می کند، خداوند وعده نداده که شما را بی نیاز می کنم، بعد از بی نیازی ازدواج کنید و متأسفانه توقع و انتظار خیلی از خانواده و جوانان، بی نیازی و رفاهِ قبل از ازدواج است که برخلاف دستورات الهی است.

مهریه ها و جهیزیه های سنگین چه آسیب هایی را متوجه جامعه و خانواده می کند؟

مهریه سنگین خوشبختی آور نیست و گاهی هم بنیان خانواده را متزلزل می کند و حتی کار به جدایی هم می رسد، بنابراین خانواده نباید با بحث مهریه سنگین، ازدواج جوانان را با مشکل روبرو کنند، زیرا این مسئله خلاف دستورات اسلام و اهل بیت(ع) است.

*جهیزیه سنگین ، مصداق بارز اسراف و چشم و هم چشمی

جهیزبه سنگین نیز در واقع، مصداق بارز اسراف در زندگی است و خیلی از کالاهایی که افراد برای جهیزیه خود تهیه می کنند، برای چشم و هم چشمی است و حتی برخی از این وسایل را زوجین در طول زندگی خود حتی یکبار هم استفاده نمی کنند

*پیامدهای منفی به نمایش گذاشتن جهیزیه

متأسفانه امروزه در جامعه ما، راه انداختن کاروان های جهیزیه و به نمایش گذاشتن آن، مایه فخر فروشی شده، این کار تبعاتی برای زوج های جوان به دنبال دارد، چون سه دسته از افراد برای دیدن جهزیه می آیند: یکی حسودانی هستند که با دیدن جهیزیه ی سنگین، حسادت ورزیده، که این حسادت در ادامه، باعث کینه و دشمنی بین افراد می شود!

دومین دسته افرادی هستند که خیلی راحت به خانواده ها تهمت می زنند که: فلانی از کجا پول این جهیزیه سنگین را تأمین کرده است؟! و دسته سوم، نیز به دلیل عدم توانایی مالی، آهی از ته دل می کشند که این آه، ممکن است زندگی را به کام فرد، سیاه کند!

برای این که خانواده ها در زمینه ازدواج آسان جوانان موفق عمل کنند، چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟

یکی این که قناعت داشته باشیم و لقمه به اندازه دهان خود برداریم، از اسراف و چشم و هم چشمی پرهیز و به اندازه جیبمان خرج کنیم.

مرد باید با همسری ازدواج کند که از نظر مادی، هم سطح یا پایین تر از خودش باشد؛ چون اگر سطح زندگی مادی زن، بالاتر باشد، مرد، نه تنها قادر به تأمین مخارج و نفقه در خور شأن همسرش نمی باشد؛ بلکه اگر زن هم نفقه خود را ببخشد، باعث سرافکندگی شوهر می شود.

*ازدواج پسر موتور سوار با دختر بنز سوار معنا ندارد

به طور مثال اگر مرد، در خانواده ای بزرگ شده که تنها مرکبش، موتور است (که آن را هم با زحمت و قرض و قسط به دست آورده)  نباید با دختری که در خانواده مرفه و بنزسوار زندگی می کند! ازدواج کند، زیرا اگر هم خانواده همسر به فرد کمک کنند؛ غالباً بی منت نخواهد بود و این کمک کردن، با روحیه استقلال مرد در تناقض است.

جوانان در آغاز زندگی مشترک خود باید به چه نکاتی توجه کنند؟

از اقداماتی که در آغاز زندگی مشترک باید به آن توجه داشته باشیم این است که از همان ابتدا، زندگی مشترک خود را با گناه آغاز نکنیم.

بعضاً مشاهده می شود که افرادی اقدام به برگزاری جشن عروسی مختلط می کنند و در شب عروسی که افراد باید به خانه بخت بروند، با انواع حرام ها، اختلاط زن و مرد، بی حجابی و بی حیائی، استفاده از آهنگ های حرام، راه انداختن کاروان عروسی با بوق و سر وصدا در خیابان ها و راه بندان هایی که ایجاد می کنند، به جای اینکه با دعای خیر مردم زندگی مشترک را آغاز کنند، متأسفانه برعکس با لعن ونفرین مردم به خانه بخت می روند و بعد می گویند چرا خدا کمکمان نمی کند؟

*هر طور می خواهیم زندگی می کنیم و می گوییم چرا خدا به ما کمک نمی کند!

نمی شود هر طور دوست داریم و دلمان می خواهد، زندگی را شروع کنیم و از خدا، انتظار کمک و یاری را داشته باشیم. بنابراین اگر طبق معیارهای اسلامی و دینی ازدواج کنیم، به مشکلی بر نخواهیم خورد، اما ما هر طور دوست داریم زندگی می کنیم بعد می گوییم چرا خداوند چیزی به ما نمی دهد؟!

گاهی دیده شده خانم ها به دنبال اشتغال هستند و این مسئله مشکلاتی را برای زندگی مشترک ایجاد می کند،آیا ارزش زن به اشتغال او در خارج از خانه است؟ و یا وظایف مهمتری برعده دارد؟

ارزش واقعی و وظیفه اصلی زن طبق نظر اسلام، تربیت فرزند صالح و خوب شوهر داری است، اما در برخی از عرصه های اجتماعی مثل پزشکی، مامایی، معلمی و... نیاز است زنان حضور یابند و اسلام نیز در این زمینه محدودیتی قائل نشده است، و لذا اگر در این مشاغل زنان فعال باشند می توانند کمکی به اقتصاد خانواده هم بکنند اما همانطور که گفته شد این نباید به ارزشی برای زنان مبدل شود .

در برخی از مشاغل از جمله مراکز فروش، متأسفانه استفاده از زنان ابزاری می شود و برخی دیگر از مشاغل هم که مردان می توانند آن ها را انجام دهند، صاحبان مشاغل، زنان را به خدمت می گیرند تا حقوق و مزایای کمتری به آن ها بدهند، این کار در واقع یک ظلم بزرگ در حق جامعه است.

برخی جوانان می گویند چرا گرفتاری افرادی که به دستورات دین عمل می کنند، بیشتر است و به این بهانه از ازدواج سرباز می زنند!، چه پاسخی به این دسته از افراد دارید؟

هیچ جا گفته نشده که کسی که مؤمن شد، مشکلی ندارد! همان گونه که در آیه چهار سوره بلد می خوانیم «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ في‏ کَبَدٍ که ما انسان را در رنج آفریدیم (و زندگی او پر از رنج هاست) !» بنابراین نباید در این دنیا توقع بهشت داشته باشیم حتی ثروتمدترین افراد هم در زندگی خود با مشکلاتی روبه رو هستند یا حداقل این گونه است که اوضاع بر وفق مرادشان نیست.

این که فکر کنیم همه انسان ها در رفاه کامل هستند، اشتباه بزرگی است حتی در زندگی امام عصر(عج الله تعالی فرجه الشریف) هم همه انسان ها در رفاه مطلق نیستند بلکه عدالت برقرار می شود.

*سعادتمندی، غیر از عدم سختی در دنیاست

خداوند نفرموده که اگر به دستورات دین عمل کنید، مشکلی برای شما پیش نمی آید! می فرماید: اگر ایمان بیاورید و کارهای نیک و شایسته انجام دهید، سعادتمند می شوید و سعادتمندی، غیر از عدم سختی در دنیاست!

وقتی مؤمن دچار مشکل می شود، خداوند به او کمک می کند و راه حل به او نشان می دهد. حتی اگر مشکلش حل نشود، تحمل می کند. چون می داند این تقدیر الهی است و خداوند در قبال این تحمل سختی ها به او پاداش می دهد و سعادتمند خواهد شد.

یکی از دلایل کم توجهی خانوداه ها به مسائل دینی به خصوص ازدواج جوانان عدم تبیین درست مسائل است، روحانیون در این زمینه چه وظیفه ای دارند؟

روحانیون باید مسائل را به روزتر، بهتر و دقیق تر برای مردم تبیین کنند. از سوی دیگر نمی توان گفت که مطالب تکراری، بدون فایده است، چرا که اگر کسی تشنه معارف دینی باشد، و درست به صحبت های گوینده گوش فرا دهد؛ حتماً نکاتی را از دل صحبت های آن ها استخراج خواهد کرد که مفید خواهد بود. اما رمز این کار تشنگی و علاقه فرد به معارف دینی است.

*معارف دینی که تزریقی نیست! یاد گرفتنی است

الان با وجود این که برنامه های قوی ای در زمینه های مختلف با حضور روحانیون و کارشناسان مختلف در رادیو، تلویزیون، سایت ها و دیگر وسایل ارتباط جمعی ساخته و منتشر می شود؛ اما به محض این که می بینیم یک روحانی یا یک کارشناس در حال صحبت کردن است؛ سریع شبکه را عوض می کنیم و فقط به تماشای بازی و مسابقه و فیلم و سریال می پردازیم، مقصر کیست؟! مطالب و معارف دینی که تزریقی نیست! یاد گرفتنی است.

خداوند در آیه 57 سوره بقره می فرماید: « وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُون » یعنی این که انسان ها خوشان در حق خودشان ظلم می کنند.

*مسئولیت اشتباهات را برعهده بگیریم

اگر ما در زندگی مشکلی و گرفتاری ای داریم، ابتدا باید به خودمان رجوع کنیم و ببینیم چه کرده ایم که این مشکل برای ما ایجاد شده است؟ متأسفانه برخی از ما نمی خواهیم بار مسئولیت اشتباهات خود را برعهده بگیریم و خیلی راحت دیگران را متهم می کنیم.

*توصیه پایانی به جوانان

جوانان بدانند که رزق و روزی و بی نیازی، فقط به بُعد مادی محدود نمی شود؛ بلکه بُعد معنوی را هم شامل می شود و موفقیت در زندگی مشترک در گرو سه مسئله "ازدواج آگاهانه با امید و توکل به خداوند"، پرهیز از اسراف و تجمل گرایی در زندگی" "دوری از فساد و ظلم" است، بنابراین باید به امر مقدس ازدواج اهتمام داشته باشند.