سه اقتصاددان آمریکایی نوبل اقتصاد را به خانه بردند/ ضرورت تقدیر داخلی از اقتصاددان ایرانی

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی بیرجند رسا به نقل از شبکه تلویزیونی فرانس 24، آکادمی نوبل لحظاتی پیش طی مراسمی در استکهلم سوئد اعلام کرد: یوگن فاما، لارس پیتر هنسن، و رابرت شیلر از آمریکا به دلیل تحقیق مشترک با موضوع "تحلیل تجربی قیمت دارائی ها" برندگان نوبل اقتصاد 2013 انتخاب شدند. در محافل اقتصادی از محمد هاشم پسران اقتصاددان ایرانی هم به عنوان یکی از بخت‌های دریافت این جایزه نام برده می شد اما آکادمی نوبل در نهایت ترجیح داد به سه اقتصاد آمریکایی این جایزه را اعطا کند. پیش از این، موسسه تامسون‌رویترز نام «محمد‌هاشم پسران» اقتصاد‌د‌ان صاحب‌نام ایرانی را د‌ر بین هشت اقتصاد‌د‌انی که د‌ر پیش‌بینی امسال خود‌ از برند‌ه نوبل اقتصاد‌ 2013 اعلام کرد‌، قرار د‌اد‌ه بود که در این میان، به نظر می رسد باید زمینه تقدیر داخلی از این اقتصاددان ایرانی فراهم شود. آکادمی نوبل برای برنده نوبل اقتصاد، 1.2 میلیون دلار جایزه درنظر گرفته است. امروز 22 مهرماه مصادف با 14 اکتبر روز موعودی است که همچون نقطه عطفی، زندگی اقتصاددان‌(های) شایسته را در مسیری تازه قرار می‌دهد. در این روز، مطابق یک رسم سالانه، بانک مرکزی سوئد جایزه علم اقتصاد را به عنوان یادبودی از آلفرد نوبل، به یک یا چند تن از نابغه‌های زمان اعطا می‌کند؛ نابغه‌هایی که به تعبیر رابرت هایلبرونر «فیلسوفان این جهانی»‌اند. جایزه علم اقتصاد، به منزله ذره‌بینی است که سعی می‌کند هر سال بر روی نقطه‌ای کوچک از پهنه عظیم علم اقتصاد تمرکز کند و زوایایی از تلاش خستگی‌ناپذیر دانشمندان حاضر در این دریای بیکران را نمایان کرده و دنیا را فریفته خویش کند. دنیایی که ادعای اداره امور جاری آن، بدون استفاده از درک بشر امروز از قواعد اقتصادی، ناممکن می‌نماید. سه اقتصاددان آمریکایی نوبل اقتصاد را به خانه بردند لارس هانسن از دانشگاه شیکاگو، یوجین فاما از دانشگاه شیکاگو و رابرت جیمز شیلر از دانشگاه ییل سه اقتصاد دان سرشناسی بودند که موفق شدند جایزه نوبل اقتصاد را ازآن خود کنند. *لارس پیتر هانسن، روز 26 اکتبر سال 1952 میلادی در ایلینویز آمریکا متولد شد. او که هم‌اینک استاد تمام اقتصاد در دانشگاه شیکاگوست، مدرک کارشناسی خود را در رشته ریاضیات و علوم سیاسی در سال 1974 میلادی از دانشگاه یوتا و دکترای خود در اقتصاد را در سال 1978 میلادی از دانشگاه مینه‌سوتا دریافت کرد. پیش از عزیمت به دانشگاه شیکاگو، هانسن استادیار دانشگاه کارنگی‌ملون بود. بیشتر شهرت او به خاطر کار در زمینه اقتصادسنجی و معرفی تکنیک GMM (Generalized Method of Moments) است. هانسن با نوشتن مقاله‌هایی اقدام به کاربردی کردن تکنیک GMM در زمینه‌های متعددی از علم اقتصاد شامل اقتصاد نیروی کار، مالیه بین‌الملل، فاینانس و اقتصاد کلان کرد. توسعه علمی دیگر این متخصص اقتصاد کلان، در زمینه کاربردی کردن روباست‌کنترل در اقتصاد کلان و قیمت‌گذاری دارایی است. او هم‌اینک مدیر تحقیقاتی موسسه بکر فریدمن است. هانسن همچنین در سال‌های 2006 و 2010 میلادی به ترتیب برنده جایزه‌های «اروین پلین نمرز در علم اقتصاد» و «بنیاد BBVA در زمینه مرزهای دانش» در رشته‌های اقتصاد، فاینانس و مدیریت شد. * یوجین فاما، در روز 14 فوریه سال 1939 میلادی در بوستون متولد شد. بسیاری او را تفسیر‌کننده اقتصاد مالی می‌دانند زیرا تعداد زیادی مقاله علمی برای تفسیر جنبه‌های مختلف این حوزه تالیف کرده است. او مدرک لیسانس خود را در رشته زبان فرانسه از دانشگاه تافس در سال 1960 میلادی دریافت کرد ولی برای ادامه تحصیل تغییر رشته داد و اقتصاد را برگزید. او مدرک کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد و امور مالی از دانشگاه شیکاگو دریافت کرد. استاد راهنمای فاما در مقطع دکترا، مرتون میلر، نوبلیست اقتصاد و یکی از برجسته‌ترین استادان رشته اقتصاد مالی بود. رابرت لوکاس، اقتصاددان برجسته دانشگاه شیکاگو و برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 1995 میلادی، در گفت‌وگوی اختصاصی با تجارت فردا که در شماره 36 این هفته‌نامه در فروردین 1392 منتشر شد، برخی از مهم‌ترین کارهای انجام‌شده در حوزه اقتصاد مالی را که تاکنون انجام شده منتسب به او دانست. لوکاس اظهار امیدواری کرد که کمیته نوبل نام او را فراموش نکند. * رابرت جیمز شیلر اقتصاددان، استاد دانشگاه و نویسنده آمریکایی در سال ۱۹۴۶ به دنیا آمد. او هم‌اینک عضو هیات علمی دانشگاه ییل و نیز یکی از اعضای مرکز مطالعات مالی بین‌المللی این دانشگاه نیز است. شیلر در سال ۲۰۰۵ نایب رئیس انجمن اقتصاددانان آمریکا بوده است. او به انتخاب موسسه تامسون روییتر یکی از ۱۰۰ اقتصاددان تاثیرگذار جهان است و در سال ۲۰۱۲ به خاطر فعالیت‌هایش در حوزه نوسانات بازار مالی و پویایی قیمت دارایی‌های مالی نامزد دریافت جایزه نوبل در اقتصاد شد. او در سال ۱۹۸۱ مقاله‌ای را در ژورنال آمریکن اکونومیک ریویو با عنوان «آیا قیمت‌های بازار سهام بیش از آنکه به وسیله پخش سود سهام تحت تاثیر قرار گیرند نوسان می‌کنند؟» به چاپ رساند و در آن فرضیه بازار کار را، که تا آن زمان فرضیه‌ای غالب بود، به چالش کشید. او در این مقاله نتیجه گرفت نوسانات بازار سهام بیش از آن چیزی است که بتواند به وسیله هر‌گونه تحلیل عقلایی از آینده توضیح داده شود. جوایز نوبل اقتصاد در فاصله سال‌های 1969 تا 2012 میلادی در 43 مورد به 71 نفر اعطا شده که در 24 مورد به صورت انفرادی، 16 مورد مشترک بین دو نفر و در پنج مورد مشترک بین سه نفر تقسیم شده است. لیست برندگان جایزه نوبل اقتصاد از سال 1969 تا 2012 میلادی به شرح ذیل است: 2012، الوین روث و لوید اس. شپلی 2011، توماس سارجنت و کریستوفر سیمس 2010، پیتر دایاموند، دیله مورتنسون و کریستوفر پیسارید 2009، الینور اوستروم و  اولیور ویلیامسون 2008، پل کروگمن 2007 ، لئونید هارویکز، اریک ماسکین و راجر مایرسون 2006،ادموند فلپس 2005، توماس شیلینگ و رابرت آمان 2004 ، فین کیدلند و ادوارد پرسکات 2003، رابرت انگل و کلایو گرانجر 2002، دانیل کانمن و ورنون اسمیت 2001، جورج اکرلوف، میشل اسپنس و ژوزف استیگلیتز 2000، جیمز هکمن و دانیل مکفا 1999، رابرت ماندل 1998، آمارتیا سن 1997، رابرت مرتون و مایرون اسکولز 1996، جیمز میرلیز و ویلیام ویکری 1995، رابرت لوکاس 1994، جان هارسانیا، جان نش و رینهارد سلتن 1993، رابرت فوگل و داگلاث نورث 1992، گری بکر 1991 ، رونالد کوز 1990، هری مارکویتز، مرتون میلر و ویلیام شارپ 1989، تریژه هاولوم 1988، ماوریک آلایس 1987، رابرت سولو 1986، جیمز بوکانان 1985، فرانکو مودیگیلیانی 1984، ریچارد استون 1983، جرارد دبرئو 1982، جورج استیگلر 1981، جیمز توبین 1980، لاورنس کلین 1979، تئودور اسکالتز و سر آرتور لویس 1978، هربرت سیمون 1977، برتیل اولین و جیمز مید 1976، میلتون فریدمن 1975 لئونید ویتالیویچ کانتوروویچ و تجالینگ کوپمنز 1974، گونار میردال و فردریک آگست 1973، واسیلی لئونتیف 1972، جان هیکس و کنث آرو 1971، سیمون کوزنتز 1970، پل ساموئلسون 1969، رنجر فریچ و جان تینبرگن