بیرجندرسا-بحران کمآبی در خراسان جنوبی به حدی است که نیمی از دشتهای استان ممنوعه اعلام شده و برخی دشتها، روزگاری خوشی نداشته و مرگ را انتظار میکشند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیرجندرسا، حران آب نگرانیهای وسیعی در بین مردم و مسئولین ایجاد کرده که از آن به عنوان بزرگترین تهدید حال حاضر و فراتر از تهدید به جنگ دشمنان و تحریمهای سنگین غرب نام میبرند.
خشكسالي مداوم در خراسان جنوبي موجب از بين رفتن بستر اشتغال شده، فعاليت روز مره مردم اغلب روستاهاي اين منطقه رو به خاموشي رفته و آثار حيات هر لحظه ضعيفتر ميشود.
هم اکنون بحران کمآبی در خراسان جنوبی به حدی است که نیمی از دشتهای این استان ممنوعه اعلام و برخی دشتها نیز که روزگاری حال خوشی داشت به منطقه ممنوعه بحرانی تبدیل شده و مرگ را انتظار میکشد.
آنچه مسلم است اینکه اگر وضعیت موجود به همین منوال ادامه پیدا کند تهدید جدی برای سفرههای زیرزمینی است و بربحران کمآبی در خراسان جنوبی دامن زده میشود.
چالش بخش كشاورزي، چگونگی توليد بيشتر غذا از آب كمتر است
هاشم ولیپورمطلق رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفت و گو با ایسنا گفت: امروزه بشر در جریان رویه شتاب توسعه براي تامين آب مورد نياز با مسائل و مشكلات متنابهي مواجه است، این در حالی است که محيط زيست و اكوسيستمهاي مبتني بر منابع آب با وقوع خشكساليهاي متعدد و برداشت بيرويه از ذخاير آبي بالاخص در اقلیمهای خشک و نیمه خشک با شرایط بحرانیتری روبرو است.
وی افزود: محدوديت منابع آبي، رشد سريع جمعيت و نياز به توليد مواد غذايي بيشتر در این مناطق سبب شده كه بخش كشاورزي نسبت به ساير بخشهاي مصرف كننده آب تقاضاي بيشتري براي مصرف داشته باشد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه مهمترين چالش بخش كشاورزي در شرايط كنوني چگونگی توليد بيشتر غذا از آب كمتر است، اظهار کرد: کاهش عملکرد و تولیدات کشاورزی از جمله پیامدهای خشکسالی در استان است که با وجود همه این شرایط، کشاورزان به سمتی هدایت شدهاند که به ماندگاری این بخش در زمان خشکسالی منجر شد.
ولیپورمطلق ادامه داد: در بحث خشکسالی به سمت محصولات مزیتداری رفتیم که با شرایط کمآبی سازگاری دارد.
وی افزود: سال گذشته 614.502 ميليون ريال به حوزه آب به کشاورزی استان اختصاص یافت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: بروز شرايط جوي خاص از جمله گرد و خاك، كاهش نزولات آسماني، كاهش توليدات كشاورزي و دامي و خشك شدن بيش از 50 درصد قنوات موجب شده روستاييان و كشاورزان با شرايط سختي حتي از لحاظ رواني مواجه شوند.
ولیپورمطلق با بیان یکی از استراتژیهای اصلی در مناطق روستایی حرکت به سمت صنایع و کسب و کارهای وابسته به کشاورزی و غیرکشاورزی است، افزود: این گونه کسب و کارها در چند حوزه اساسی قرار میگیرند، مانند صنایع تبدیلی و خدماتی، صنایع تبدیلی که مهم ترین زمینههای کمک به توسعه کشاورزی، توسعه روستایی و اشتغال زایی در روستاها است و با رونق این صنایع، فرآوری محصولات کشاورزی و دامی روستا و تبدیل آنها به کالاهای با ارزشتری امکانپذیر میشود.
وی اظهار کرد: کارگاههای زود بازده نیاز کمتری به تسهیلات دارند و با توجه به توانمندی کشاورزان در کوتاه مدت میتواند به بهرهبرداری رسیده و اثراتش در توسعه کشاورزی تأثیرگذار باشد.
خشکسالی1680 آبادی خراسان جنوبی را خالی کرد
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، بهترین راه برای مهار تبعات خشکسالی را مدیریت عالمانه منابع آب موجود دانست و تصریح کرد: خشکسالیها اثرات و تبعات بلند مدتی را به همراه دارند، شامل اثرات متقابل اجتماعی و اقتصادی مانند مهاجرت، فقر، قحطی و کشاورزی از جمله کمبود غذا، کمبود آب که یک معضل اساسی است با رشد تقاضا به علت رشد جمعیت از جمله رشد شهرنشینی بر اثر سوء مدیریت و عوامل انسانی شدت بیشتری گرفته است.
ولیپورمطلق با بیان اینکه در حال حاضر 35 درصد اشتغال خراسان جنوبی در بخش کشاورزی فعال است، افزود:1680 آبادي استان در اثر خشکسالی خالی از سکنه شده است.
وی، استفاده از روشهاي نوين آبياري را بهترین راه مقابله با کم آبی در بخش کشاورزی عنوان کرد.
کاهش 6 درصدی بارندگیها در خراسان جنوبی
علیرضا خندانرو مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی نیز در گفت و گو با ایسنا از کاهش6 درصدی بارندگیهای استان نسبت به سال قبل خبر داد و گفت: میزان بارندگیهای استان از ابتدای سال زراعی تا پایان اردیبهشتماه حدود ۱۰۰.۶ میلیمتر بوده درحالیکه این میزان در سال زراعی گذشته حدود ۱۰۶.۹ میلیمتر گزارششده است.
وی، میانگین بارندگیهای استان در طول ۲۳ سال گذشته را ۱۱۲.۲ میلیمتر عنوان کرد و افزود: میزان بارندگیهای استان امسال نسبت به دوره بلندمدت حدود ۱۰.۴ درصد کاهشیافته است.
خندانرو بابیان اینکه بیشترین کاهش بارندگیها نسبت به شاخص بلندمدت مربوط به شهرستان طبس بوده است، افزود: میزان بارندگیهای این شهرستان نسبت به دوره بلندمدت ۳۳ درصد کاهش داشته است.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی از کاهش ۳۱ درصدی بارندگیها در شهرستان فردوس خبر داد و گفت: در شهرستان بشرویه نیز امسال با کاهش ۲۷ درصدی میزان بارندگیها روبهرو بودهایم.
خندانرو ادامه داد: بیشترین میزان افزایش بارندگیها در این مدت مربوط به شهر خور با هشت درصد افزایش بوده است.
وی ادامه داد: بر اساس شاخصهای هشتساله منتهی به ۹۴ بخش عظیمی از نقاط شمالی استان از جمله شهرستانهای فردوس، بشرویه و بخشهایی از شهرستان سرایان و طبس درگیر با خشکسالی شدید و بخش دستگردان طبس و ارسک شهرستان بشرویه درگیر خشکسالی بسیار شدید هستند.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی گفت: بر اساس این شاخص هشتساله شهرستانهای بیرجند، سربیشه، درمیان، زیرکوه و بخشی از قاینات درگیر خشکسالی متوسط و شهرستان نهبندان درگیر با خشکسالی ضعیف هستند.
خندانرو با اشاره به دوره ۱۶ ساله خشکسالی در استان، افزود: در طول ۱۳ سال از این دوره ۱۶ ساله بهصورت متناوب شاخصهای خشکسالی منفی گزارش شد که بیشترین آن در سالهای ۹۱ و ۹۳ به ثبت رسیده است.
وی با بیان اینکه درحال حاضر 30 درصد باقیمانده مساحت استان نیز از خشکسالی خفیف رنج میبرند، ادامه داد: خشکسالی خفیف بیشتر در شهر نهبندان و بخشی جزیی از جنوب شهر بیرجند را شامل می شود.
خندانرو همچنین میزان بارندگی تا پایان تیرماه را ۱۰۱.۳ میلی متر ذکر کرد و با اشاره به اینکه این رقم نسبت به مدت مشابه سال زراعی قبل از کاهش ۱۲ درصدی برخوردار است، یادآور شد: بیشترین میزان بارندگی در حاجی آباد زیرکوه با ۱۴۹ میلی متر و کمترین بارندگی در طبس با ۵۳.۳ میلی متر گزارش شده است.
کاهش 30 درصدی حجم آب ورودی به سدهای خراسان جنوبی
حسین امامی مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی نیز در گفت و گو با ایسنا از کاهش 30 درصدی حجم آب ورودی به سدهای خراسان جنوبی خبر داد.
وی افزود: امسال حجم ورودی آب به سد کریت 0.35، سد دره بید 0.12، سد نهرین 1.68، سد فرخی 0.12، سد حاجی آباد 0.14 و سد اسدیه 0.62 میلیون متر مکعب بوده است.
وی افزود: خروجی آب از سدها برای مصارف کشاورزی، مصارف زیست محیطی و مصارف شرب بوده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی اظهار کرد: در حال حاضر سد حاجی آباد در استان کاملا خشک شده و سد کریت و شهید پارسا نیز در آستانه خشک شدن هستند.
امامی تصریح کرد: امسال 4120 میلیون ریال اعتبار برای تعمیر، نگهداری، مرمت و بازسازی سدهای استان در نظر گرفته شده است.
وی مهمترین سدهای استان را سد کریت، دره بید، شهید پارسا، نهرین، فرخی، حاجی آباد و اسدیه عنوان کرد.
170 میلیون مترکعب کسری آب مخازن ذخایر آبی خراسان جنوبی
امامی گفت: 17سال خشکسالی در خراسان جنوبی تاثیرات مخربی بر منابع آبی استان گذاشته است.
وی افزود: از 40 محدوده آبی، برداشت آب از21 محدوده، ممنوع اعلام شده است.
مدیر عامل آب منطقهای خراسان جنوبی گفت: محدودههای ممنوعه در این استان در حال افزایش بوده و دشتهای استان در مرز خطر است.
امامی اظهار کرد: بخش وسعیی از استان درگیر خشکسالی شدید است که شهرستانهای سربیشه، درمیان، بشرویه و خوسف از جمله آنها است.
وی تصریح کرد: خراسان جنوبی 11 هزار و 740 منبع آب دارد که از این منابع یک میلیارد و 200 متر مکعب درسال برداشت میشود.
مدیر عامل آب منطقهای خراسان جنوبی افزود: برداشت این میزان آب استان را در وضعیت ناپایدار قرار داده است.
امامی گفت: نداشتن الگوی مناسب در کاشت محصولات کشاورزی و هدررفت آب در شبکههای آبیاری، افزایش دمای هوا، حفر بیرویه و کارشناسی نشده چاههای عمیق و استفاده نکردن کشاورزان از روشهای نوین آبی از عوامل کسری مخازن آب زیرزمینی در استان است .
امامی با اشاره به اینکه برای جبران خشکسالی در خراسان جنوبی 15 طرح در استان در حال اجرا است، افزود: 11 طرح از این تعداد را شرکت آب منطقهای و 4 طرح را جهاد کشاورزی اجرا میکند که کنتور گذاری چاههای کشاورزی، تغذیه مصنوعی و جایگزین کردن پساب به جای استفاده از چاههای کشاورزی در آبیاری مزارع از جمله این طرحها است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی گفت: در یک سال گذشته با اجرای طرحهای احیاء و تعادل بخشی منابع آبی، 15 میلیون مترمکعب از کسری مخازن منابع آبی استان جبران شده است.
424روستای خراسان جنوبی با تانکر سیار آبرسانی میشود
علی اکبر بسکابادی مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی نیز به ایسنا گفت: هم اکنون 424 روستای استان با تانکر سیار آبرسانی میشود.
وی اظهار کرد: به 424 روستای خراسان جنوبی با جمعیت 16 هزار و 700 خانوار، آبرسانی سیار شد.
بسکابادی افزود: برای آبرسانی به روستاهای فاقد آب در خراسان جنوبی 29 دستگاه تانکر فعال است.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی تصریح کرد: در استان تعداد424 روستا با تانکر آبرسانی میشود که از این تعداد 162 روستا فاقد آب آشامیدنی است و مابقی نیز آب کافی ندارد.
بسکابادی، طول خطوط انتقال آب روستایی استان را 3 هزار و 731 کیلومتر دانست و افزود: این خطوط به ازای هر مشترک 30 متر است و تاکنون 2 هزار و 982 کیلومتر شبکه توزیع نیز اجرا شده که به ازای هر مشترک در استان 24 متر است.
وی با بیان اینکه 366 منبع آبی در اختیار برای آبرسانی به روستاییان است، تصریح کرد: از این تعداد 259 حلقه چاه، 20 چشمه و 77 رشته قنات و 10 منبع از تأسیسات همجوار است.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی گفت: در حال حاضر 27 درصد خطوط انتقال آب روستایی خراسان جنوبی فرسوده است که باید تعویض شود.
خشکسالی دو سوم روستاهای خراسان جنوبی را خالی از سکنه کرد
همایون نخعینژاد معاون عمرانی استاندار خراسان جنوبی نیز گفت: مهمترین دغدغه روستاییان در خراسان جنوبی علاوه بر خشکسالی و کمآبی مشکل اشتغال است و باید همه مسئولان برای خدمترسانی به این قشر متدین و بیادعا با یکدیگر همکاری کنند.
وی با بیان اینکه خراسان جنوبی از لحاظ وسعت سومین استان پهناور کشور است، تصریح کرد: این استان با توجه به این وسعت کمترین جمعیت با پراکندگی زیاد جمعیتی را دارد.
معاون عمرانی استاندار خراسان جنوبی ادامه داد پراکندگی زیاد روستا در استان در راستای حفظ امنیت مرزها بسیار اهمیت دارد.
نخعینژاد با بیان اینکه خشکسالی های 17 ساله در خراسان جنوبی سبب مهاجرت روستائیان شده است، گفت: در اوایل انقلاب 3 هزار و 55 آبادی دارای جمعیت در استان وجود داشته و در حال حاضر این تعداد به یک هزار و 700 روستا کاهش یافته و این در صورتی است که 905 روستاهای بالای 20 خانوار وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه مهمترین دغدغه روستاییان در خراسان جنوبی علاوه بر خشکسالی و کمآبی مشکل اشتغال است، گفت: باید همه مسئولان برای خدمترسانی به این قشر متدین و بیادعا با یکدیگر همکاری کنند.
باید گفت؛ مديريت منابع آبی ميتواند يكي از اقدامات بسيار مؤثر دركاهش خسارات خشكسالي باشد که نیازمند توجه همه جانبه مردم و مسئولین است، نگذاریم روزی برسد که منابع محدود آبی را ازدست بدهیم.