توقع ما از تیم ملی

این صحبت‌ها قبل از جام جهانی 2006 هم مطرح می‌شد که ما به راحتی مکزیک و آنگولا را می‌بریم و با گرفتن یک مساوی از پرتغال به دور بعد صعود می‌کنیم در حالی که تنها با گرفتن یک امتیاز از آنگولا و حذف به عنوان آخرین تیم گروه رقابت‌ها را به پایان رساندیم که این نتیجه باعث فوتبال زدگی و ناراحتی مردم از تیم کشورشان و انتقادهای شدید از آنان به دلیل بالا رفتن توقعات قبل از شروع مسابقات شد.

این در حالی است که باخت با 2 گل جلوی پرتغال تیمی که در همان جام چهارم شد و یک نیمه بازی خیلی خوب جلوی مکزیک آماده، کارنامه خوبی برای تیمی که بعد از 8 سال دوباره به جام جهانی صعود کرده و تنها با 3 بازی دوستانه جلوی کاستاریکا، کرواسی و بوسنی پا به مسابقات 2006 گذاشته بود، به حساب می‌آمد.

با این مقدمه به سراغ بررسی وضعیت کلی فوتبال ایران در مقایسه با کره و ژاپن و نحوه آماده‌سازی آن‌ها برای جام جهانی 2014 می‌رویم تا ببینیم چه توقعی از فوتبالیست‌های کشورمان و کارلوس کیروش در این جام باید داشته باشیم.

ما که خود را در بعضی محافل به عنوان تیم اول آسیا قلمداد می‌کنیم، چه جایگاهی در مقایسه با دو قدرت دیگر آسیا چه در خود آسیا و چه در جهان داریم؟

ابتدا خوب است به بررسی افتخارات فوتبال این سه کشور پس از جام جهانی 98 که ایران برای اولین بار پس از انقلاب به آن صعود کرد بپردازیم. ژاپن از آن سال به بعد تا کنون در 4 دوره از مسابقات جام ملت‌های آسیا موفق به کسب سه قهرمانی شده، 5 بار با احتساب جام 98 در جام جهانی حضور داشته و در رده باشگاهی هم 3 بار قهرمان و 2 بار نایب قهرمان جام باشگاه‌های آسیا شده است.

کره جنوبی در فواصل این سال‌ها به مانند ژاپن 5 دوره در جام جهانی حاضر بوده و سه بار هم به مقام سومی آسیا رسیده است. در جام باشگاه های آسیا نیز تیم‌های کره ای 7 بار قهرمان و 4 بار نایب قهرمان آسیا شده اند. این در حالی است که ایران تنها یک بار در سال 2004 به مقام سوم آسیا رسیده و 3 بار هم به جام جهانی صعوده کرده است.

همچنین تنها 3 نایب قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا نیز نصیب باشگاه‌های ایرانی شده است. باید خاطر نشان کرد از آخرین قهرمانی و حضور ما در فینال جام ملت‌های آسیا 38 سال می‌گذرد و همچنین آخرین بار تیم پاس 22 سال پیش در سال 1992 موفق به کسب قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا برای ایران شده است. این آمار و ارقام نشان دهنده فاصله سطح فوتبال ما با این دو کشور است چرا که قطعا مقام‌های کسب شده در سطح ملی و باشگاهی طی 16 سال می‌تواند به عنوان ویترین فوتبال یک کشور ملاک خوبی برای مقایسه سطح فوتبال باشد.

تیم ملی ایران اولین بار پس از انقلاب در سال 1998 به عنوان آخرین تیم پس از مراحل پلی آف به جام جهانی فرانسه راه پیدا کرد و پس از آن یک دوره در میان توانسته جواز حضور در این مسابقات را کسب کند.

این در حالی است که تیم فوتبال ژاپن از سال 1998 که با شکست ایران در مرحله پلی آف برای اولین بار به جام جهانی فرانسه راه پیدا کرد، امسال پنجمین دوره متوالی حضور خود در این جام را تجربه می کند.

کره جنوبی نیز از جام جهانی 1986 به صورت مدوام یکی از نمایندگان آسیا در جام جهانی بوده و آن‌ها نیز برای نهمین دوره پیاپی پا در این مسابقات می‌گذارند. پر واضح است که این دو تیم آسیای شرقی به حضور خود در رقابت‌های جهانی تداوم بخشیده‌اند و تیم ما نتوانسته به این مهم دست پیدا کند.

روشن است که حضور مداوم در سطح اول فوتبال دنیا چه تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم مثبتی بر فوتبال و بازیکنان یک مملکت می‌تواند داشته باشد. عدم صعود ایران به جام جهانی 2002 و 2010 قطعا باعث عقب‌ ماندگی فوتبال ایران شد. بازیکن‌های با استعدادی در فوتبال ما بودند، که شانس بازی و درخشش در جام جهانی و دیده شدن توسط کشورها و تیم‌های اروپایی را از دست دادند.

علی کریمی با کارنامه درخشان در سطح ملی، تنها موفق به حضور در یک دوره جام جهانی شد. مجاهد خذیراوی، حامد کاویانپور و علیرضا نیکبخت سه بازیکن آماده تیم بلاژوویچ در مقدماتی 2002 بودند که سرنوشت هر سه آن‌ها گویای همه چیز است.

در آن سو میتوان به تیم 2006 اشاره کرد که پس از آن مسابقات دو بازیکن شاخص ما یعنی جواد نکونام به اسپانیا و آندو تیموریان به انگلیس ترنسفر شدند. همواره برای نتیجه گرفتن در رقابت‌های مهم و تراز اول، تیم‌ها نیاز به حضور مستمر و مداوم در آن سطح دارند.

همانطور که خیلی از تیم‌های باشگاهی اروپایی با چنگ و دندان برای حضور در جام باشگاه‌های اروپا به جای لیگ اروپا می جنگند.

علاوه بر سود مالی که حضور آن‌ها در این جام برای باشگاه دارد، این حضور به کسب تجربه و پرورش بازیکنان هم به شدت کمک می کند. اگر به روند نتیجه گیری و پیشرفت ژاپن در جام‌های جهانی نگاه کنیم می‌بینیم که ژاپن بدون هیچ لژیونر اروپایی وارد مسابقات 98 شد و با سه شکست کنار رفت.

آن ها در جام 2002 که به صورت مشترک با کره میزبان بودند، 4 لژیونر اروپایی داشتند و به عنوان سرگروه به مرحله یک هشتم نهایی صعود کردند. این تعداد لژیونر در سال 2006 به 6 بازیکن رسید و همچنین این تیم در سال 2010 هم با شکست کامرون و دانمارک به مرحله یک هشتم صعود کرد و در ضربات پنالتی مغلوب پاراگوئه شد تا از صعود به مرحله یک چهارم باز بماند.

حال آن‌ها در سال 2014 با 12 لژیونر اروپایی پا به این مسابقات می گذارند و همه از آن ها به عنوان یکی از پدیده های جام یاد می کنند تا جایی که مایکل اوون مهاجم اسبق انگلستان از حضور آن‌ها در یک چهارم نهایی جام صحبت می‌کند. این روند برای کره جنوبی هم قابل مشاهده است.

آن‌ها در سال 98، دو لژیونر اروپایی داشتند و طی جام های 86، 90، 94 و 98 حتی موفق به کسب یک پیروزی در جام جهانی نشدند. در سال 2002 آن‌ها 2 لژیونر اروپایی داشتند و در کشور خود توانستند به مقام چهارم جهان دست پیدا کنند (البته قابل ذکر است که قضاوت‌ها در مسابقه با پرتغال، ایتالیا و اسپانیا کاملا به سود این تیم بود و می‌توان گفت تاثیر کاملا مستقیم روی نتایج داشت.).

آن‌ها در سال 2006 با 5 لژیونر و در سال 2010 با 6 لژیونر در جام جهانی حاضر بودند و توانستد در سال 2010 پس از آرژانتین و بالاتر از نیجریه و یونان به مرحله یک هشتم نهایی برسند و با گل دقایق آخر وبا نتیجه 2-1 از اروگوئه تیم چهارم همان جام شکست خوردند و حذف شدند.

حال آن ها 10 بازیکن در ترکیب خود دارند که در لیگ های اروپایی توپ می‌زنند. اما تیم ایران در جام 98 با سه لژیونر (دایی، باقری و مهدوی کیا) پا به رقابت‌ها گذاشت و آن تیم رویایی توانست آمریکا را شکست داده تا تنها پیروزی ایران در جام‌های جهانی رقم بخورد.

ایران در جام 2006 هم با 5 بازیکن در لیگ آلمان (کریمی، هاشمیان، مهدوی کیا، زندی و نوید‌کیا) و یک بازیکن در لیگ ایتالیا(رحمان رضایی) به مسابقات رفت. اما پس از این دوره و رفتن آندو و نکونام به اروپا شاهد افت ترنسفر شدن بازیکن‌های ایرانی به اروپا بودیم که قطعا یکی از دلایل اصلی آن عدم صعود به جام جهانی 2010 بود.

اگر نگاهی به ترکیب کنونی تیم ملی بیاندازیم می‌بینیم که فقط علیرضا جهانبخش، علیرضا حقیقی و مسعود شجاعی هستند که از ایران به باشگاه های اروپایی ترنسفر شده اند که دو نفر آخر هم در لیگ‌های دسته دو اروپایی توپ می زدند.

این فقر بازیکن در سطح بین المللی کیروش را به تکاپو انداخت تا بازیکنانی چون دژاگه، گوچی و داوری را به تیم ملی دعوت کند. قطعا تجربه عنصر مهمی در جام جهانی به حساب می‌آید.

از جمع بازیکنان ایران تنها نکونام، تیموریان و شجاعی تجربه بازی در جام جهانی 2006 و امیرحسین صادقی تجربه حضور در لیست 23 نفره جام 2006 را دارند. در درون دروازه هم مجموع بازی های ملی سه دروازبان ما به عدد 20 می رسد.

همه این عوامل نشان دهنده این است که تیم ملی ما فاقد تجربه بازی ملی آن هم در سطح جام جهانی و رویارویی با تیم های تراز اول است. با بازی ایران مقابل ترینیداد و توباگو پرونده رقابت‌های دوستانه تیم ملی پیش از جام جهانی 2014 هم بسته شد.

اما بررسی و مقایسه روند آماده سازی ایران با ژاپن و کره نکات زیادی را روشن خواهد کرد. پس از صعود به جام جهانی تیم ژاپن 11 بازی دوستانه برگزار کرد که 5 بازی از آن‌ها در مقابل تیم های حاضر در جام جهانی بوده است (کاستاریکا، بلژیک، هلند، غنا و اروگوئه).

همچنین در این بین آن‌ها در جام کنفدراسیون‌ها هم حضور داشتند و سه بازی مقابل برزیل، ایتالیا و مکزیک برگزار کردند. کره جنوبی هم پس از شکست مقابل ایران و صعود به عنوان تیم دوم گروه به جام جهانی، 13 بازی دوستانه برگزار کرده که 9 بازی آن در مقابل تیم‌های حاضر در جام جهانی بوده است (یونان، امریکا، مکزیک، کاستاریکا، روسیه ، سوییس، برزیل، کرواسی و غنا).

این در شرایطی است که تیم ایران تنها 5 بازی دوستانه مقابل گینه، بلاروس، مونته نگرو، آنگولا و ترینیداد داشته که هیچ کدام از آن‌ها در جام جهانی حاضر نیستند. ذکر این نکته قابل توجه است که تیم ایران طی 4 سال اخیر تنها یک بازی دوستانه با روسیه و یک بازی با برزیل به عنوان تیم‌های درجه اول فوتبال و حاضر در جام جهانی 2014 برگزار کرده که آن زمان هم تیم ایران تحت هدایت کارلوس کیروش نبوده است.

تیم کیروش به جز بازی‌های ذکر شده و بازی با تیم‌های آسیایی، تنها مقابل آلبانی، تونس، ماداگاسکار و موزامبیک طی 3 سال اخیر قرار گرفته است.

این آمار حاکی از این است که تیم ملی فوتبال ما هیچ گاه تحت هدایت کیروش در مقابل یک تیم درجه اول و یا یک تیم حاضر در جام جهانی به عنوان سطح اول فوتبال قرار نگرفته تا محک جدی بخورد و این کاملا تفاوت آماده سازی ایران با دو تیم آسیایی دیگر را مشهود می‌کند.

از کلیه نکات ذکر شده می توان چنین نتیجه گیری کرد که صعود ایران به جام جهانی قطعا افتخار بزرگی برای فوتبال ما به حساب می‌آید که کارلوس کیروش و مردانش به این مهم دست پیدا کرده‌اند.

اما متاسفانه این تیم آماده سازی چندان مناسبی در قالب بازی‌های دوستانه و تجربه بازی‌هایی در این سطح را نیز نداشته است. پس داشتن توقع زیاد از این بازیکنان به منظور صعود به مرحله بعد به شدت توقع بیجایی است.

همان طور که کارلوس کیروش سعی می‌کند تا واقع بینانه نگاه کند و به همگان بفهماند که ما در چه سطحی هستیم و برای ایران این جام جهانی یعنی نیجریه!

ما هم سعی کنیم توقع خود از این تیم را پایین بیاوریم و بپذیریم که این تیم با تیم رویایی 98 تفاوت محسوس دارد و نتیجه گرفتن در مقابل آرژانتین بزرگ و بوسنی آماده با بازیکنانی که در بهترین تیم‌های اروپایی توپ می زنند بسیار سخت و دشوار خواهد بود.

بهتر است امید داشته باشیم که بازیکنان ما تمام توان خود را در زمین فوتبال به کار گیرند و بازی آبرومندانه ای ارائه کنند تا علاوه بر درخشش در جام جهانی بتوانند به تیم‌های معتبر اروپایی هم راه پیدا کنند و با یک برنامه ریزی درست بتوانیم به صورت مستمر در جام جهانی حضور پیدا کنیم تا از این بازیکنان و تجربه‌های آنان در دوره‌های بعد استفاده کنیم و دوباره و چند باره شاهد بازیکن سوزی و از دست رفتن نسل‌ها نباشیم.

فراموش نکنیم که تیم کره شکست 5-0 در مقابل هلند و شکست 4-1 در مقابل آرژانتین را در رقابت های جام جهانی در کارنامه دارد و تیم ژاپن هم شکست 4-1 در مقابل برزیل را تجربه کرده است.

پس بپذیریم تیم ایران که طی 3 سال اخیر در مقابل هیچ تیم درجه یک غیر آسیایی قرار نگرفته و کارنامه ای بهتر از دو تیم بزرگ آسیا یعنی کره و ژاپن ندارد، سه بازی دشوار پیش روی خود دارد.

پس تنها بیاییم امیدوار باشیم که بازیکنانمان بازی های قابل قبولی به نمایش بگذارند و سطح توقع خود را پایین بیاوریم و اگر موفق به کسب امتیاز هم شدند به آن ها افتخار کنیم.

اما مهم تر از همه آن است که این تیم، بازیکنانش و آماده سازی تیم های ملی توسط فدراسیون بعد از جام جهانی دوباره تا دوره بعد و مرحله مقدماتی فراموش نشود تا شاهد پیشرفت روز به روز فوتبالمان و تیم ملی باشیم. پس به امید نمایش بازی های خوب و قابل قبول از تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی 2014!

منبع: دانشجو